Ngày 1/4 được gọi là ngày cá tháng Tư, hay còn gọi là ngày nói đùa, ngày nói dối hay nói khoác là ngày hội vui vẻ, hấp dẫn đối với những người tinh nghịch và hài hước, là ngày mà theo phong tục cũ tại một số quốc gia, bạn bè thường hay bày trò đùa giỡn nhau. Vậy nguồn gốc ngày Cá tháng Tư là như thế nào?
Cá tháng Tư dù không phải là ngày nghỉ lễ chính thức nhưng vẫn là phong tục truyền thống tại nhiều quốc gia kỷ niệm hàng năm vào đúng ngày 1 tháng 4, bằng cách tung nhiều tin đồn hoặc nói xạo, nói đùa vô hại về rất nhiều chủ đề khác nhau nhằm tạo niềm vui hay trêu chọc ai đó. Tuy nhiên, tại một số nơi quy định khung thời gian cụ thể, chẳng hạn trò chơi này sẽ kết thúc vào buổi trưa. Còn nếu sau buổi trưa mà vẫn nói khoác, trêu đùa thì sẽ gặp những điều không may mắn.
Tuy ngày này đã khá phổ biến trên thế giới, nhưng nguồn gốc ngày Cá tháng Tư ra sao cũng đang là một ẩn số, và ở mỗi quốc gia lại có những nguồn gốc xuất hiện khác nhau. Dưới đây là nguồn gốc ngày Cá tháng Tư được nhiều người thường nhắc đến trong ngày này nhất.
1. Nguồn gốc ngày Cá tháng Tư
Nước Pháp được coi là quê hương của ngày Cá tháng Tư (hay còn gọi là ngày nói dối 1/4). Vào thế kỉ 16 ở Pháp, mùa lễ hội hàng năm bắt đầu vào ngày đầu tháng Tư. Vào thời gian đó, năm mới được tính bắt đầu từ ngày 1/4 vì ngày này được xem là đầu tiên của mùa xuân. Nhưng vào năm 1582, Hoàng đế Charles IX đã ra lệnh chuyển ngày đầu năm mới về ngày 1/1. Tuy nhiên, trên thực tế, do phương tiện liên lạc thời đó còn lạc hậu, người ta truyền tin chủ yếu bằng cách chạy bộ nên không phải người dân nào cũng biết có sự thay đổi đó. Những người khác tuy biết vẫn không chấp nhận lịch mới và tiếp tục đón năm mới vào ngày 1/4. Trò ngoan cố này bị quy là “ngớ ngẩn” và trở thành trò cười cho thiên hạ.
Một số người khi biết được điều này đã lém lỉnh trêu đùa gọi ngày 1/4 năm đó là “ngày nói dối”. Cũng từ đó, cái tên “Cá tháng Tư” hay “ngày nói dối” chính thức xuất hiện.
Cùng với thời gian, trò đùa vào ngày 1/4 trở thành truyền thống và lan từ Pháp sang Anh và Scotland (thế kỷ 18). Người Anh và người Pháp đưa tục lệ nói dối sang các thuộc địa ở Bắc Mỹ. Từ đó, ngày Cá tháng Tư trở thành một lễ hội quốc tế được chấp nhận ở nhiều nước khác nhau. Đây được xem như là nguồn gốc ngày Cá tháng Tư.
2. Ý nghĩa ngày cá tháng Tư
Ngày cá tháng Tư là ngày hội vui vẻ, hấp dẫn đối với những người tinh nghịch và có khiểu hài hước. Ngày 1/4 này được diễn ra trên nhiều nước. Theo phong tục trong ngày này, mọi người có thể tha hồ nói dối, và những lời nói đó hoàn toàn vô hại.
Cả năm chỉ có một ngày chúng ta được tha hồ nói dối và trêu đùa mọi người nhằm mang lại tiếng cười sáng khoái và niềm vui cho cuộc sống. Bên cạnh mang lại tiếng cười thì ở mỗi quốc gia, trò đùa trong ngày Cá tháng Tư lại mang một ý nghĩa riêng biệt.
3. Trên thế giới kỷ niệm cá tháng Tư ra sao?
Ở mỗi quốc gia lại có những cách tiếp nhận và kỉ niệm ngày này theo phong tục riêng của họ.
Như ở đất nước Mexico, kỷ niệm ngày nói dối vào ngày 28/12. Ngày này là một thời khắc buồn của đất nước này, bởi lẽ vào đúng ngày đó, vua Herod ra lệnh thảm sát trẻ em vô tội. Vậy nên người dân ở đây để quên đi cái thời khắc đau buồn đó thì đã chọn ngày này là ngày nói dối, những trò đùa trong ngày này thường mang tính chất nhẹ nhàng.
Còn ở đất nước Scotland có tới 2 ngày Cá tháng Tư. Trong hai ngày này, mọi người sẽ nghĩ ra trò đùa đó là trêu gẹo phần sau lưng của người khác và có tên gọi là “Ngày vuốt đuôi”. Sau này cũng dựa trên nền tảng từ trò đùa đó thì người dân lại phát triển thành một trò đùa mới mang tên “Hãy đá tôi một phát”. Và những người là nạn nhân của trò đùa này thường bị goị là “gowk” (kẻ ngốc).
Ở nước Anh ngày nay lại lấy ngày 1/4 là ngày nói dối, tiếng anh gọi là “April Fool” cũng có nghĩa là fool – kẻ ngốc. Một nghiên cứu vào những năm 1950 của nhà nghiên cứu văn học dân gian Iona và Peter Opie, phát hiện ra rằng ở Anh, và ở các quốc gia có truyền thống bắt nguồn từ Vương quốc Anh, bao gồm Úc, các trò đùa chấm dứt vào buổi trưa. Một người mà đùa giỡn sau buổi trưa thì cũng tự là “kẻ ngốc”.
Ở Pháp người ta cũng chọn ngày 1/4 hằng năm là ngày nói dối và những người là nạn nhân bị lừa trong ngày này gọi là Poissons D’Avirl có nghĩa là “những con cá tháng Tư”. Sau này ở Việt Nam cũng bị ảnh hưởng một chút từ nền văn hóa Pháp và cũng chọn ngày 1/4 hằng năm là ngày nói dối giống nước Pháp. Trên đây là những thông tin về nguồn gốc ngày Cá tháng Tư.
