Theo một số chuyên gia văn hóa, cần xem xét lễ hội chọi trâu dưới nhiều góc độ: văn hóa, du lịch, kinh tế… để có cách ứng xử hợp lý. Ngày 1.7, UBND TP.Hải Phòng có văn bản chỉ đạo Sở VH-TT Hải Phòng kiểm tra, rà soát công tác quản lý và tổ chức vòng đấu loại Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn năm 2017. TP.Hải Phòng cũng giao UBND Q.Đồ Sơn chịu trách nhiệm trước lãnh đạo TP về việc khắc phục hậu quả xảy ra tại vòng đấu loại. Câu hỏi đặt ra là có nên duy trì lễ hội chọi trâu?
Có nên duy trì lễ hội chọi trâu?
Người ta núp dưới góc độ là thượng võ, nhưng thực tế không phải như vậy, mà là lấy hình ảnh tàn bạo đó để kích thích tính hiếu kỳ của con người khi xem thi đấu. Đó chính là sự phá hoại văn hóa truyền thống.
Đặc biệt, UBND TP.Hải Phòng yêu cầu tạm dừng việc tổ chức Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn năm 2017. UBND TP.Hải Phòng yêu cầu các đơn vị liên quan kiểm tra chất kích thích, tăng lực (nếu có) còn tồn dư trong trâu số 18 và các trâu khác tham gia vòng đấu loại. Sở VH-TT, UBND Q.Đồ Sơn cùng các cơ quan liên quan sẽ phải báo cáo kết quả về UBND TP trước ngày 4.7. Theo thông tin ban đầu, chủ trâu có đủ hợp đồng bảo hiểm như quy định.
Sự phá hoại văn hóa
Trong khi đó, các chuyên gia văn hóa cũng đặt vấn đề về việc có nên tiếp tục duy trì lễ hội chọi trâu hay không. Hình ảnh ghi lại cho thấy con trâu mang số 18 đã có một khoảng trống rất lớn để chạy và lao vào người trên Sân vận động Đồ Sơn (Hải Phòng) trưa 1.7. Không gian thi đấu này, theo GS Trần Lâm Biền – nhà nghiên cứu văn hóa, hoàn toàn không đúng với truyền thống, vì chọi trâu phải là một hoạt động liên quan đến nước, đến mặt trăng, đến cầu mùa.
“Mang ra sân vận động tổ chức chọi trâu thì không giữ được giá trị di sản nữa, ý nghĩa tâm linh văn hóa của nó bị giải thể rồi. Người ta núp dưới góc độ là thượng võ, nhưng thực tế không phải như vậy, mà là lấy hình ảnh tàn bạo đó để kích thích tính hiếu kỳ của con người khi xem thi đấu. Đó chính là sự phá hoại văn hóa truyền thống”, ông Biền nói.
TS Lê Đức Luận, chuyên gia nghiên cứu văn hóa dân gian, cho biết lễ hội chọi trâu tại Đồ Sơn, Hải Phòng bắt nguồn từ một sự tích có tính thiêng. Tương truyền, một hôm, trời trong sáng, dưới ánh trăng tháng tám, một số người thấy ngoài biển một lão nhân đầu tóc bạc phơ ngự trên sập đá, tay cầm một chiếc gậy dài ngắm 2 con trâu đang chọi nhau. Hình ảnh này hiện ra rồi biến, sau đó một trận mưa lớn đã tưới tắm mặt đất mát mẻ, giúp dân làng và đồng ruộng qua cơn hạn khủng khiếp. “Để hài lòng thần linh, họ tổ chức một cuộc chọi trâu và tục này được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác”, TS Luận cho biết.
GS Lê Hồng Lý, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu văn hóa, cũng cho rằng chọi trâu ở sân vận động trở nên nguy hiểm khi không thể kiểm soát được không gian trâu húc. “Về nguyên tắc, phải chọi trâu ở nơi có nước. Ở Hải Lựu (Vĩnh Phúc) chẳng hạn, ngày xưa là đấu dưới ao sâu. Vì có bùn nên con trâu không thể chạy lồng lên mà chỉ đấu trong đó thôi. Còn Đồ Sơn ngày xưa cũng nhỏ chứ không phải ở sân vận động như bây giờ”, ông Lý nói.
Theo GS Lý, chọi trâu giờ đã “biến thành du lịch nên kéo theo đủ thứ chuyện”. Thậm chí ông cho rằng trâu có khi còn bị cho uống rượu mà không cẩn thận còn đưa cả thuốc kích thích vào nữa. Thực tế, một trong những chỉ đạo của Hải Phòng với vụ việc trâu chọi Đồ Sơn húc chết chủ là phải kiểm tra chất kích thích, chất tăng lực (nếu có) còn tồn dư trong con trâu số 18 và cả những con tham gia đấu. Đây là đáp án cho câu hỏi có nên duy trì lễ hội chọi trâu hay không.
